Günlük haber ihtiyacını karşılamak
isteyenler, onlarca internet sitesini ziyaret etmek için çoğu zaman saatler
harcar: Siteye gitmek, haberleri aramak, okumak, gerektiğinde kaydetmek ve
sonraki sayfaya geçmek vakit alıcıdır. Bir diğer seçenek ise haber gruplarına
üye olmak. Bu sefer de e-posta adresinizi verdiğiniz için spam ve virüs
gönderilmesi tehlikesiyle karşı karşıya kalırsınız.
İşte, yeni bir haber teknolojisi olan RSS de tam bu noktada devreye giriyor.
Açılımı “Really Simple Syndication” (Gerçekten Basit Dağıtım) veya “Rich Site
Summary” (Zengin İçerikli Site Özeti) olan RSS, iki açılımda da tek bir şeyi
ifade ediyor: Haberlerin, e-posta karmaşasından ve siteleri dolaşma stresinden
kurtarılıp, en kısa yoldan en fazla kişiye ulaştırılabilmesi.
“RSS-Feeds” veya “RSS-Channels” (RSS Kanalları) her şeyden önce newsletter, yani
haber bülteni şeklinde gönderilmiyor; tam tersine, bir RSS okuyucusu tarafından
haberin yayınlandığı sayfadan alınıyor ve gösteriliyor. Haberler, bir başlık ve
logoyla XML formatında gönderiliyor. Haberi okumak istediğinizde ise haberin
başlığına tıklayarak haberin tamamını içeren HTML formatında hazırlanmış
internet sayfasına gidiyorsunuz.
Bu tür bir haber alma yoluna gidenler için masraflar yok denecek kadar az.
İnternet sayfası için hazırlanan haberler, bir uygulama tarafından tam otomatik
olarak açılıp, RSS için uygun olan XML formatına dönüştürülüyor. Bu XML verisi
okuyucu için gerekli bağlantıları, başlıkları ve markalamaları da içeriyor. Her
yeni haber gönderimiyle beraber XML verisi de yeniden yazılıyor ve eski kayıtlar
siliniyor. Bu şekilde, çoğu haber yenilemesinden sonra bile haber gönderimini
hızlandırmak için veri boyutu düşük tutulmuş oluyor. Bu şekil bir haber akışına
“üye” olan kişinin yapması gereken şey, XML verisinin bulunduğu sayfayı okuyucu
yazılıma girmek. Hangi RSS okuyucuyu tercih edebileceğinizi ve haber kanallarına
nasıl girileceğini, yan sayfadaki kutuda bulabilirsiniz.
Klasik haber bültenlerinden farklı olarak, RSS tamamıyla anonim kullanılabilir.
E-posta adresi vermeniz gerekmediği için
spam postalara maruz kalmanız da söz konusu değil. XML formatı sayesinde ise
virüslere geçit verilmiyor ve RSS üyeliğinden vazgeçmek, bazı e-posta haber
bültenlerinin aksine, gayet sorunsuz, yalnızca istemediğiniz kanalı silmeniz
yeterli.
Bu sayede kullanıcılar kendi e-posta kutularının kontrolünü tekrar
kazanabiliyorlar. Asıl şaşırtıcı olan ise bu kadar avantajlı bir teknolojinin
uzun zamandan beri kullanıma açılamamış olması, çünkü RSS teknolojisinin
temelleri 1999’da, internetin öncülerinden biri olan Netscape tarafından
atılmıştı. İnternet tarayıcısı derleyen Netscape, bu yolla kendi portalı
MyNetscape’e, başka sayfalardan içerik sağlamak istemişti. Ancak, Netscape’le
beraber unutulmaya yüz tutmuş olan bu çok etkili RSS teknolojisinin faydaları,
geçen ay karşılaştığımız spam ve virüs saldırılarından sonra tekrar gündeme
geldi. Olaylardan bu yana RSS için talep ciddi bir şekilde arttı: s228’deki
resimlerin de ortaya koyduğu gibi, şu sıralarda büyük medya kuruluşları RSS
teknolojisine başvuruyor.
RSS teknolojisiyle haber formatında yeni bir sayfa açılıyor
Bu teknolojiyi daha da çekici hale getiren ise haber kanallarının kolayca
oluşturulabilmesi. Bu günlerde birçok Weblog ve İçerik Yönetim Sistemi, hatta ev
kullanıcıları bile bu teknolojinin özelliklerini kullanıyor. Bir internet
sayfasının bu yeni haber formatına ne kadar çabuk ayak uydurabileceğini en iyi
kanıtlayan çalışma ise “myRSS” (http://myrss.com).
Bu sitede herhangi bir sayfa RSS haber akışına dahil edilebiliyor ve anında
myRSS üzerinden kayıt olunuyor. Hizmet şimdilik beta aşamasında olmasına rağmen
sorunsuzca çalışıyor.
RSS hizmeti sunan haber sitelerinin bulunması
Peki bir sitenin gerçekten RSS hizmeti sunup sunmadığını nasıl anlayabilirsiniz?
Bu teknolojiyi kullanan siteler sayfalarında RSS kısaltmasını veya üzerine
tıklandığında sizi kendi RSS okuyucunuz aracılığyla habere ulaştıran renkli
dikkat çekici XML yazıları kullanıyorlar. Ne kadar çok site RSS çatısı altında
toplanırsa, haber aramak da bu ölçüde kolaylaşıyor ve siz de gün boyunca daha
önemli şeylere zaman ayırabiliyorsunuz. Bu bağlamda ön plana çıkan
www.newsisfree.com
gibi online portallar, birçok haber kanalını bünyesinde barındırarak,
kullanıcının çeşitli başlıklar ve kategoriler içinde keyfi düzenlemeler
yapmasına olanak veriyor.
Haber kanallarının başka bir ilgi çekici
özelliği ise web sitesi sahiplerinin işine yarıyor: Site sahipleri, istedikleri
haberi kendi sitelerine rahatlıkla taşıyıp, haberi yayınlayan sitenin başlığı ve
logosuyla birlikte ziyaretçilerin haber taleplerini karşılayabiliyorlar.
Bunun avantajı ortada. Artık haberleri kendiniz düzenlemek zorunda değilsiniz,
buna rağmen güncel haberlere istediğiniz şekli verebilirsiniz. Tek dezavantaj
ise, tüm haberi okuyabilmek için üzerine tıkladığınızda, haberi asıl yayınlayan
sitenin ziyaretçi istatistiklerini yitirmemesi için haberin yayınlandığı kaynak
siteye yönlendirilmeniz.
Yapılan hesaplar gösteriyor ki gelecek aylarda RSS’e olan talep ciddi bir
şekilde artacak ancak sadece haber alanında değil. Microsoft (http://blogs.msdn.com)
gibi yazılım geliştiricileri bile artık RSS teknolojisini uygulamaya geçmiş
durumda.
RSS geleceğin en yaygın haber standardı olacak
RSS okuyucu içeren işletim sistemlerinin ve programların sayısı gelecekte de
artmayı sürdürecek. Bunun en iyi örneği, Windows XP’nin takipçisi olan
“Longhorn” da haberlerin doğrudan masa üstünde görüntülenebilecek olması. Ayrıca
şu anda sadece deneme sürümü mevcut olan yeni internet tarayıcısı Opera 7.5, bu
sürümüyle beraber gelen e-posta programında bir RSS okuyucuya sahip olacak.
Böylece RSS de e-posta kadar bilinir hale gelecek.
Amerikan başkanı George Bush bile geçen sene, bir tür günlük olarak kullandığı
ve seçmenlerin de kendisine mesaj yazabildiği “Bush Blog” (www.georgewbush.com/blog/index.rdf)
ile seçim kampanyalarındaki yerini RSS ile sağlamlaştırdı.
RSS ARKA PLAN VE PRATİK
News Feed’lere abone olmak ve okumak
RSS haberlerini rahatlıkla okuyabilmek için, haberi yayınlayan sitenin haber
başlıklarını içeren XML verilerini günde bir defa veya daha sık alıp istenilen
formatta gösterebilecek bir okuyucuya ihtiyaç var. Bu okuyucu, tercihe göre tek
başına bir program, bir Outlook eklentisi veya internet tabanlı bir servis
olabilir. Habere tıklamanız halinde haberin tümü yayıncının sayfasında, HTML
sayfasının bütün değişik görüntüleme olanaklarıyla size sunulacak.
Her şey için tek bir okuyucu
RSS okuyucu HTML sayfalarını çoğunlukla kendisi oluşturduğu gibi, aynı zamanda
da birçok RSS standardını da desteklemekte. Bunun sebebi ise RSS’nin 0.9
sürümünden beri iki ayrı koldan geliştirilmiş olması.
RSS-DEV Working Group’un derlediği 1.0 sürümüyle UserLand firmasının derlediği
2.0 sürümü arasında bazı uyumsuzluklar ortaya çıkıyor ama buna rağmen farklı
sürümler kullanıcı için sorun teşkil etmiyor. Almanca bir program olan “FeedOwl”
(www.rssreader.de)
ve İngilizce bir program olan “FeedReader” (www.feedreader.com),
bedava ve baş- langıç için uygun seçenekler. Özellikler ve kullanım kolaylığı
açısından daha üstün bir program olan “FeedDemon” (www.feeddemon.com)
ise 30$ fiyatla satılıyor ve 30 günlük deneme sürümü mevcut.
Aynen devam: RSS ve Outlook
E-posta ve haber almak için iki ayrı program istemeyen Outlook kullanıcıları,
IntraVNews adlı eklenti ile RSS haberlerini alıp görüntüleyebilirler. (www.intravnews.com).
Bunun için Microsoft’un geliştirdi ği .Net-Framework’ün yüklenmesi gerekli. Bu
zahmete değer, çünkü böylelikle Microsoft Outlook’un RSS Feed arama ve
kategorileri filtreleme özelliklerinden büyük ölçüde yararlanabilirsiniz.
RSS Feed Kullanımı
Teorik olarak RSS Feed’lere abone olmak, her site için aynı: Gezdiğiniz sitede
bir RSS sembolü görürseniz, tek yapmanız gereken istediğiniz RSS bağlantısını
RSS okuyucuya kopyalamak ve açılan yeni kanala bir isim vermek.
Zaten çoğu okuyucu, haber kanalının ismini girme işini XML üzerinden otomatik
olarak yapıyor.
Daha da rahatı var: NewsGator (www.newsgator.com)
gibi bazı RSS okuyucular, sağ tuş menüsüne bir eklenti koyarak istediğiniz
bağlantıyı tek tıklamayla okuyucu yazılıma göndermenize olanak tanıyorlar. RSS
okuyucunun XML verilerini hangi sıklıkla güncelleyeceğini bazen kanalı n
kendisi, çoğu zaman ise kendiniz belirleyebiliyorsunuz.
RSS HABERLERİ: EN İYİ FEED VE BAĞLANTILAR
Radikal:
http://www.radikal.com.tr/xml.php
Zaman:
www.zaman.com.tr/?syf=xml
Yabancı RSS içerik siteleri listesi
http://www.2rss.com/index.php
En iyi 100 yabancı RSS sitesi
http://feeds.scripting.com/rankings
RSS alternatifi
http://www.klipfarm.com/farm.php
Trend Micro Virus uyarıları
http://uk.trendmicro-europe.com/enterprise/security_info/add_rssinfo.php
Sağlık ve ilaç
http://www.medicinenet.com/rss/article.htm
Türkçe RSS ve blog destek merkezi
http://turkce.blogspot.com/
BT güvenliği üzerine haberler
http://www.olympos.org/article/articleview/557/1/1/
Eğitim ile ilgili haberler
http://www.edebiyategitim.com/modules.php?name=HaberBasliklari
Mutasyon.net teknoloji ve kültür Portalı
http://www.mutasyon.net/rss/makaleler.asp
OKUYUCU YAZILIMLAR HAKKINDA BİLGİ
RSS Özellikleri:
http://blogs.law.harvard.edu/tech/RSS
RSS Sürüm Karşılaştırmaları:
http://RSSnet.sourceforge.net/documents/version_comparison.html
RSS Rehberi:
http://carvingcode.com/blog/index.php?itemid=831
RSS Nedir?
www.whatisrss.com
Kaynak:
http://www.chip.com.tr
DM / Mete Pınar
metepinar@chip.com.tr